/ Ιανουαρίου 2010 ~ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2010

ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟΙ ΟΓΚΟΙ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983
                                                              e-mail:iliadismarios@gmail.com                                                                        blog:iliadismarios.blogspot.com


Σήμερα θα απαντήσουμε στις παρακάτω ερωτήσεις:

Ποια είναι οι  διάφοροι όγκοι του παγκρέατος;
Τι είναι ενδοκρινικός όγκος του παγκρέατος;
Ποια είναι τα κύρια ενδοκρινικές όγκους του παγκρέατος;
Ποια είναι τα διάφοροι  όγκοι του παγκρέατος;

Ποια είναι οι  διάφοροι όγκοι του παγκρέατος;
Οι όγκοι του παγκρέατος κατατάσσονται σε  εξωκρινούς  όγκους, σε ενδοκρινούς όγκους και σε  όγκους που αναπτύσσονται από τον συνδετικό ιστό(σπάνια). Μπορεί να είναι καλοήθεις ή, πιο συχνά κακοήθεις. Το αδενοκαρκίνωμα που αναπτύσσεται από τον παγκρεατικό πόρο είναι ο πιο κοινός όγκος (80% του συνόλου).Τους ξεχωρίζουμε επίσης, από  την  μακροσκοπική τους εμφάνιση, σε συμπαγείς   και  σε κυστικούς όγκους.

Κύριοι όγκοι του παγκρέατος

Κακοήθειες                                                                                       Καλοήθεις
Αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου
Νευροενδοκρινικός όγκος **                                                    νευροενδοκρινικός  όγκος **                                                                                                                      Ορώδης      κυσταδένωμα                      Βλεννώδες κυσταδενοκαρκίνωμα                                               Βλεννώδες κυσταδένωμα
Καρκίνος από ακανθώδη κύτταρα όγκου και κυστικός
Όγκος ενδοπορώδης θηλοειδής και βλεννώδης                   Όγκος ενδοπορώδης θηλοειδής βλεννώδης
Παγκρεατοβλάστωμα
Επιδερμοειδές καρκίνωμα
Μη Hodgin λέμφωμα
Μεταστάσεις (νεφρών,  μαστού, μελανώματος,.)

* Το αδενοκαρκίνωμα μόνο αντιπροσωπεύει σχεδόν το 90% των παγκρεατικών μη-ενδοκρινικών όγκων.
* Τα  ινσουλινώματα, τα γαστρινώματα  και  και οι μη λειτουργικοί όγκοι είναι μακράν οι πιο συχνοί νευροενδοκρινικοί όγκοι.
Ο κίνδυνος κακοήθειας είναι εξαιρετικά σπάνιος για τα ινσουλινώματα, 20 έως 40% για τα γαστρινώματα,  και συχνός για τα γλουκαγονόματα
Οι όγκοι  που σημειώνονται με πλάγια στοιχεία είναι σπάνιοι ή πολύ σπάνιοι

(φωτο 1)
(φωτο 2)
Τι είναι οι  ενδοκρινικοί όγκοι του παγκρέατος; (φωτο 1, 2);
Οι  ενδοκρινικοί όγκοι του παγκρέατος  κατατάσσονται ανάλογα με το αν είναι  λειτουργικοί ή μη λειτουργικποί (δηλαδή αν συνδέονται η όχι με σημεία  έκκρισης μιας συγκεκριμένης ορμόνης). Οι πρώτοι εκδηλώνονται με ένα σύνδρομο όγκου. Για δευτερόλεπτα, η συμπτωματολογίας είναι πολύ έντονη λόγω των ορμονών που παράγονται από τον όγκο. Οι όγκοι αυτοί μπορεί να είναι μεμονωμένοι σποραδικοί η  και πολλαπλοί (που επηρεάζουν το πάγκρεας, αλλά και την υπόφυση, τον παραθυρεοειδή αδένα ,τον  θυρεοειδή, και τα επινεφρίδια) εκφράζοντας την πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία (ΜΕΝ), η οποία είναι ουσιαστικά γενετική διαταραχή. Το ποσοστό της κακοήθειας ποικίλλει ανάλογα με τον τύπο του ενδοκρινικού όγκου.

Ποια είναι οι σημαντικότεροι ενδοκρινικοί  όγκοι του παγκρέατος;

τύπος του όγκου                             ινσουλίνωμα                    γαστρίνωμα

Ετήσια επίπτωση ανά 100000           75-100                             50-60
Κύρια κλινικά συμπτώματα          υπογλυκαιμία                 έλκος δωδακαδακτύλου και διάρροια
διαγνωστικές εξετάσεις                 δοκιμασία νηστείας      δοκιμασία σεκρετίνης
Μεταστάσεις στο ήπαρ (%)               8-15                                25 

Πιθανή  μόνιμη θεραπεία (%)             90                                  30


τύπος του όγκου                              όγκος μη λειτουργικός                βίπωμα
Ετήσια επίπτωση ανά 100000           >50                                      3-5
Κύρια κλινικά συμπτώματα         ψηλαφητή μάζα, πίεση         μαζική διάρροια,υποκαλιαιμία

διαγνωστικές εξετάσεις                                                                  νηστεία
Μεταστάσεις στο ήπαρ (%)              >60                                       25

Πιθανή  μόνιμη θεραπεία (%)          >40                                        20




τύπος του όγκου                              γλουκαγόνωμα                      σωματοστατίνωμα

Ετήσια επίπτωση ανά 100000           1-2                                      0-1

Κύρια κλινικά συμπτώματα         διαβήτης, ερύθημα            λιθίαση, διαβήτης στεατόρροια

διαγνωστικές εξετάσεις                                                            δοκιμασία πενταγαστρίνης
Μεταστάσεις στο ήπαρ (%)             40                                         50

Πιθανή  μόνιμη θεραπεία (%)          30                                          ?

Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2010

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983
                                                              e-mail:iliadismarios@gmail.com                                                                        blog:iliadismarios.blogspot.com



Σήμερα θα απαντήσουμε στα παρακάτω ερωτήματα:
  • Ποιοί είναι τα διάφοροι όγκοι του παγκρέατος;
  • Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις βοηθούν ιδιαίτερα στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;
  • Ποιες εξετάσεις απεικόνισης  είναι χρήσιμες στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;
  • Ποιό είναι το πλάνο πριν από τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Ποια είναι η στρατηγική σε σχέση με το πλάνο αντιμετώπισης του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Ποιοι είναι οι στόχοι της αξιολόγησης  της θεραπείας πριν από την χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Ποια είναι η θεραπεία του ίκτερου και του κνησμού  στον καρκίνο του μη χειρουργήσημου καρκίνου παγκρέατος;
  • Ποια άλλα μέτρα ανακούφισης  είναι χρήσιμα στον   καρκίνο του παγκρέατος;
  • Ποια είναι η πρόγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;

Ποιοι είναι τα διάφοροι όγκοι του παγκρέατος;
Οι όγκοι του παγκρέατος κατατάσσονται σε εξωκρινούς όγκους, ενδοκρινικούς όγκους και σε όγκους που αναπτύσσονται σε βάρος του ιστού (σπάνια). Μπορεί να είναι καλοήθεις ή, πιο συχνά κακοήθεις. Το  αδενοκαρκίνωμα  του παγκρεατικού πόρου είναι ο πιο κοινός όγκος (80% του συνόλου). Ξεχωρίζονται από την άλλη μεριά  σύμφωνα με τη μακροσκοπική εμφάνιση σε συμπαγείς όγκους και κυστικούς όγκους.

Κύριοι όγκοι του παγκρέατος

Κακοήθειες                                                                                       Καλοήθεις
Αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου
Νευροενδοκρινικός όγκος **                                                    νευροενδοκρινικός  όγκος **                                                                                                                      Ορώδης      κυσταδένωμα                      Βλεννώδες κυσταδενοκαρκίνωμα                                               Βλεννώδες κυσταδένωμα
Καρκίνος από ακανθώδη κύτταρα όγκου και κυστικός
Όγκος ενδοπορώδης θηλοειδής και βλεννώδης                   Όγκος ενδοπορώδης θηλοειδής βλεννώδης
Παγκρεατοβλάστωμα
Επιδερμοειδές καρκίνωμα
Μη Hodgin λέμφωμα
Μεταστάσεις (νεφρών,  μαστού, μελανώματος,.)

* Το αδενοκαρκίνωμα μόνο αντιπροσωπεύει σχεδόν το 90% των παγκρεατικών μη-ενδοκρινικών όγκων.
* Τα  ινσουλινώματα, τα γαστρινώματα  και  και οι μη λειτουργικοί όγκοι είναι μακράν οι πιο συχνοί νευροενδοκρινικοί όγκοι.
Ο κίνδυνος κακοήθειας είναι εξαιρετικά σπάνιος για τα ινσουλινώματα, 20 έως 40% για τα γαστρινώματα,  και συχνός για τα γλουκαγονόματα
Οι όγκοι  που σημειώνονται με πλάγια στοιχεία είναι σπάνιοι ή πολύ σπάνιοι

Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Η μέγιστη συχνότητα είναι ανάμεσα στις ηλικίες 60 και 70 ετών. Οι συνθήκες  διάγνωσης  του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος  συνδέονται σχεδόν πάντα με την ανατομική έκταση του:
  • Το αδενοκαρκίνωμα της κεφαλής του  παγκρέατος αναδεικνύεται  από τυχόν  χολοστατικό  ίκτερο , που δημιουργείται βαθμιαία χωρίς  πυρετό ή πόνο. Μερικές φορές ο  ίκτερος, που εμφανίζεται νωρίς ή αργότερα συνδέεται με έντονο πόνο, που εντοπίζεται κυρίως στο επιγάστριο,  ακτινοβολεί στην πλάτη και την γενική εξασθένιση του οργανισμού που  οφείλεται στην απώλεια της όρεξης και που συχνά συνδέεται με κατάθλιψη.Ο ίκτερος μπορεί να ακολουθεί μια ανικτερική χολόσταση που συνδέεται  με κνησμό. Ο γιατρός  μπορεί να ψηλαφήσει διόγκωση του ήπατος λόγω χολόστασης και ιδίως   μια μεγάλη διατεταμένη χοληδόχο κύστη  που έχει σημαντική διαγνωστική αξία.
  • Ο καρκίνος του αριστερού μέρους του παγκρέατος (σώμα και ουρά) είναι σπάνιος και εμφανίζεται αργότερα  εξαιτίας του  πόνου  που δημιουργείται από την διήθηση του κοιλιακού πλέγματος.  Ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και  να απαιτεί τη χρήση αναλγητικών αρχικά απλών και μετά  παραγώγων μορφίνης αφού τα κοινά αναλγητικά γίνονται γρήγορα αναποτελεσματικά. Η μεταβολή της γενικής κατάστασης είναι σημαντική.  Μερικές φορές ο γιατρός  ψηλαφά ευαίσθητη επιγαστρική μάζα.
  • Η εμφάνιση ή η επιδείνωση διαβήτη, αρχικά μη-ινσουλινοεξαρτώμενου, θα πρέπει να μας βάζει σε υποψία  ότι υπάρχει καρκίνος σε έναν άνθρωπο άνω των 40 ετών ειδικά εάν δεν υπάρχει προηγούμενο  ιστορικό διαβήτη η παχυσαρκίας.
  • Ανεξάρτητα από την ανατομική θέση του καρκίνου , ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν με  πόνο στην πλάτη που δίνει την εντύπωση ρευματολογικού προβλήματος.
  • O καρκίνος  του παγκρέατος μπορεί επίσης να  ανακαλυφτεί με μεταστάσεις, ειδικά του ήπατος, μερικές φορές επώδυνες, μερικές φορές σε ένα πλαίσιο  συνολικής αλλαγής της γενικής κατάστασης. Η παρουσία ενός όγκου του παγκρέατος   είναι συνήθως εμφανής με εξετάσεις  απεικόνισης αλλά είναι επηβεβλημένη η ιστολογική επιβεβαίωση για να προσαρμοστεί το χημειοθεραπευτικό σχήμα φαρμάκων.Η  βιοψία μπορεί να γίνει είτε με υπερηχογράφημα, είτε με αξονική τομογραφία  είτε με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.
  • Πάνω από το 90% των περιπτώσεων, η διάγνωση του αδενοκαρκινώματος  γίνεται  σε ένα στάδιο όπου δεν επιδέχεται  χειρουργική θεραπεία  λόγω μεταστάσεων  είτε τοπικής διήθησης μιας  μεγάλης φλέβας.

Οι πιο σημαντικές κλινικές εκδηλώσεις του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος και με βάση τη συχνότητα τους είναι:

Κλινικά σημεία                                                                      συχνότητα (%)
Ίκτερος                                                                                   40-80
Κνησμός                                                                                      25
Κοιλιακό άλγος                                                                       60-80
Η απώλεια βάρους (συχνά μαζική και ταχεία)                         50-80
Θρομβοφλεβίτιδα                                                                        <15
Έμετος                                                                                         <15
Οξεία παγκρεατίτιδα                                                                    <15

Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις βοηθούν ιδιαίτερα στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Η αύξηση του καρκινικού αντιγόνου CA19.9  στον ορό είναι παρούσα στο 80% των περιπτώσεων, διότι ο όγκος είναι ήδη συχνά  μεγάλος. Η  μέτρηση του CA19.9 δεν είναι ευαίσθητη για την ανίχνευση μικρών όγκων. Η θετική προγνωστική της αξία του είναι χαμηλή, ιδίως σε περιπτώσεις χολόστασης. Στην πραγματικότητα  μια χολόσταση, που οφείλεται σε μια καλοήθη  κατάσταση, μπορεί να σχετίζεται  με αυξήση ενίοτε σημαντική του  CA19.9. Τα δεδομένα αυτά εξηγούν γιατί, γενικά, η διαγνωστική αξία του είναι χαμηλή.

Ποιες  εξετάσεις απεικόνισης  είναι χρήσιμες στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Ένα κοιλιακό υπερηχογράφημα είναι η εξέταση της πρώτης γραμμής. Μπορεί να αρκεί για τη  διάγνωση σε περιπτώσεις  καρκίνων της κεφαλής  του παγκρέατος, όπου δείχνει την διάταση του χοληφόρου δέντρου   και τελικά τον ίδιο τον όγκο. Μερικές φορές υπάρχει μια διάταση του παγκρεατικού πόρου  πριν τη στένωση . Ο όγκος ο ίδιος, έχει  ασαφή  υποηχοική μορφή και παραμορφώνει  το πάγκρεας  εισβάλοντας σε  παρακείμενα οργάνων  κάτι  που δεν είναι πάντα ορατό στους υπερήχους. Οι υπέρηχοι μπορεί να   δείξουν  επίσης προφανείς  ηπατικές μεταστάσεις. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, είναι περιττό να κάνουμε συμπληρωματικές εξετάσεις πέραν εκείνων που απαιτούνται για ιστολογική απόδειξη.

(φωτο 1)
(φωτο 2)
Η αξονική τομογραφία επιτρέπει τη διάγνωση και  τη σταδιοποίηση με απεικόνιση ,  των αγγείων και των οπισθοπεριτοναϊκών λεμφαδένων (φωτο 1,2). Η αξονική τομογραφία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, δεδομένου ότι χρησιμοποιεί την πιο αποτελεσματική τεχνική στην  απεικόνιση  του παγκρέατος. Η αναζήτηση γ'ινεται για άμεσα σημεία  (συνήθως τοπική μάζα υπόπυκνη ή διάχυτη διήθηση(φωτο 1, 3,4,5))
(φωτο 4)
(φωτο 5)

και για έμμεσα  σημεία  (μέσω της  διάτασης του χοληδόχου η  του παγκρεατικού πόρου και της παρεγχυματικής ατροφίας (φωτο 6,7,2)) .


(φωτο 6)
(φωτο 7)
Ο όγκος ο ίδιος δεν είναι ορατός στην   αξονική τομογραφία σε περίπου 10% των περιπτώσεων. Ως εκ τούτου, οι έμμεσες ενδείξεις είναι πολύ χρήσιμες..

Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος  είναι ιδιαίτερα χρήσιμος στη διάγνωση μικρών όγκων (λιγότερο από
20 mm). Είναι χρήσιμος και θα πρέπει να γίνει όταν το υπερηχογράφημα και  η αξονική τομογραφία δεν δείχνουν  εμφανή σημάδια της μη δυνατότητας εξαίρεσης. Στην πράξη, θα πρέπει να γίνει σε λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων.

Η  ERCP εκτελείται ως διαγνωστική εξέταση  σε μεμονωμένες περιπτώσεις.Η  χρησιμότητα της έγκυται κυρίως  ώς θεραπεία  στην αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων(π.χ προθέσεις στον χοληδόχο πόρο (φωτο 8,9)).
(φωτο 8)
(φωτο 9)



Ποιός πρέπει να είναι ο σχεδιασμός πριν από τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Το πρώτο βήμα είναι να διευκρινιστεί αν ο ασθενής είναι είναι σε κατάσταση να αντιμετωπιστεί χειρουργικά . Το υπόλοιπο πλάνο είναι  χρήσιμο  μόνο αν η απάντηση είναι θετική(ναι) στο παραπάνω ερώτημα .
  • Ο διακοιλιακός υπέρηχος διερευνά: 
  1. εάν υπάρχουν ηπατικές μεταστάσεις 
  2. εάν υπάρχει ασκίτης (που αντικατοπτρίζει την παρουσία  περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης)
  3. εάν υπάρχει λεμφαδενοπάθεια  στο μεσεντέριο χώρο  και οπισθοπεριτοναϊκά.
  • Η αξονική τομογραφία  καθορίζει , πέραν των παραπάνω,  την τοπική επέκτασης συμπεριλαμβανομένης της διήθησης των τοπικών  αγγείων. Με την έλευση της ελικοειδούς τεχνολογίας, η αξονική τομογραφία είναι πιο χρήσιμη στη διάγνωση και στη σταδιοποίηση του καρκίνου του παγκρέατος (φωτο 1,2)
  • Ο υπέρηχος με Doppler αγγείων χρησιμοποιείται για την ανίχνευση αγγειακής διήθησης , πιο συχνά  φλεβικής  παρά αρτηριακής.
  • Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος μπορεί  να παρέχει πρόσθετα στοιχεία για την αξιολόγηση της εξάπλωσης του όγκου.
  • Για ορισμένους συγγραφείς, η επισκόπηση της περιτοναικής χώρας και του μεσεντέριου χώρου λαπαροσκοπικά μπορεί εντοπίσει μια περιτοναϊκή καρκινωμάτωση ή μεταστάσεις  στο συκώτι που δεν έχουν παρατηρηθεί με  άλλες εξετάσεις.

Ποια είναι η στρατηγική αντιμετώπισης σύμφωνα με το διαγνωστικό πλάνο εκτίμησης του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Σε περίπτωση μη εξαιρέσιμου όγκου λόγω μεταστάσεων ή  τοπικής η συστηματικής  διήθησης, κυρίως αγγείων ή χειρουργικής  αντένδειξης λόγω άλλων προβλημάτων υγείας. Απαιτείται  ιστολογική εξέταση που καθοδηγείται από υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία  ή απο ενδοσκοπικό υπέρηχο και επιτρέπει  ιστολογική διάγνωση πριν από τη συζήτηση για  χημειοθεραπεία ή ράδιο-χημειοθεραπεία, η αποτελεσματικότητα των οποίων δεν έχει αποδειχθεί  με ιδιαίτερη αύξηση του χρόνου επιβίωσης. Ωστόσο, αυτές οι θεραπείες φαίνεται  να βελτιώνουν  ίσως την  ποιότητα της ζωής, ιδαίτερα  του πόνου.
  • εξαιρέσιμος όγκος (λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων) που όμως υπάρχει αντένδειξη χειρουργικής επέμβασης λόγω άλλων αιτίων.
  1. γίνεται  διερευνητική λαπαροτομία (± προηγείται κοιλιοσκόπηση)  χωρίς εξαίρεση σε περίπτωση  ηπατικών μεταστάσεων, περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης του όγκου λεμφαδενοπάθειας  τοπικής η απομακρυσμένης (κοιλιακής η  παραορτικής), που  πέρασαν απαρατήρητες  από προηγούμενες εξετάσεις.
  2. Μερική παγκρεατεκτομή προσαρμοσμένη  στο στάδιο του όγκου  και στην τοποθεσία του   (δωδεκαδακτυλο-κεφαλική παγκρεατεκτομή ή αριστερή παγκρεατεκτομή με αφαίρεση σπληνός) και αφαίρεση λεμφαδένων

Ποιοι είναι οι στόχοι της αξιολόγησης πριν από την χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
  • Να καταστεί  δυνατή  η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος.
  • Να μην  χειρουργηθούν ασθενείς  ο όγκος των οποίων είναι ανεγχείρητος  ή οι οποίοι δεν θα ωφεληθούν από την εγχείρηση.
  • Να μην απορρίψουν κατά λάθος έναν ασθενή για γενικούς  λόγους  ή για λόγους εσφαλμένης εκτίμησης μη ανεγχείρητου όγκου.

Ποια είναι η θεραπεία του ίκτερου και του κνησμού σε μη χειρουργήσιμου όγκου;
Ο στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση του ίκτερου, του κνησμού και της πιθανής στένωσης του δωδεκαδακτύλου. Η θεραπεία αυτή δεν επηρεάζει την επιβίωση.
Μπορεί να γίνει χολοπεπτική αναστόμωση η να τοποθετηθεί πρόθεση διαμέσου του χοληφόρου  πόρου  ή  διηηπατικά (φωτο 8,9). Η επιλογή μεταξύ των δύο αυτών μεθόδων εξαρτάται από την κατάσταση του ασθενούς, την ύπαρξη περιτοναϊκής   καρκινωμάτωσης  που είναι αντένδειξη για χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με μια εντερική στένωση. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει μία παράκαμψη του εντερικού σωλήνα σε συνδυασμό με παράκαμψη των χοληφόρου δέντρου.

Ποια άλλα μέτρα ανακούφισης είναι  χρήσιμα  στον  καρκίνο του παγκρέατος;
Η  τοποθέτηση δωδεκαδακτυλικής  προθέσης (φωτο 10)
(φωτο 10)
ενδοσκοπικά ή ακτινολογικά επιτρέπει τώρα την μη χειρουργική θεραπεία του δωδεκαδακτυλικής στένωσης. Μπορεί να συνδέεται με μια τοποθέτηση πρόθεσης στο χοληφόρο σωλήνα.
Η ιατρική αγωγή αποσκοπεί στο να απαλύνει τον πόνο με  χορήγηση αναλγητικών (συνήθως οπιούχων), διήθηση του σπλαχνικού πλέγματος (με απόλυτη αλκοόλη, φαινόλη, στεροειδή ή αναισθητικά,  καθοδηγούμενη με αξονική τομογραφία ή  με  ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα). Το όφελος από τη χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία ως ένα μέσο ανακούφισης έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό.

Ποια είναι η πρόγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;
Λιγότερο από το 5% όλων των ασθενών είναι εν ζωή 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Μεταξύ των ασθενών που ο όγκος  είναι  μη εξαιρέσιμος , το 50% πέθανε  μετά από  6 περίπου μήνες  από  τη διάγνωση.
Μεταξύ των ασθενών που υποβλήθηκαν σε "θεραπεία" (δηλαδή έχει αφαιρεθεί μακροσκοπικά κάθε εμφανή βλάβη), το ποσοστό επιβίωσης στη πενταετία  είναι  από 10 έχρι  30%. Το αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο όσο ό όγκος είναι πιο μικρός και δεν έχει διηθήσει άλλους ιστούς η αγγεία.



Παράδειγμα καμπύλης της συνολικής επιβίωσης σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση για  καρκίνο του παγκρέατος.

Δευτέρα 18 Ιανουαρίου 2010

ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983
                                                              e-mail:iliadismarios@gmail.com                                                                        blog:iliadismarios.blogspot.com



Σήμερα θα απαντήσουμε στα παρακάτω ερωτήματα:

  • Ποιες είναι οι δύο μορφές της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Ποιός είναι αυτός ο  πόνος που μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε χρόνια παγκρεατίτιδα;
  • Ποια είναι η φυσική εξέλιξη της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Ποιες είναι οι κύριες επιπλοκές της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Με ποία σειρά πρέπει να γίνονται οι  εξετάσεις του παγκρέατος;
  • Είναι οι εξετάσεις αίματος χρήσιμες στη διάγνωση;
  • Ποια είναι η ιατρική θεραπεία της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Ποιες τεχνικές συμβάλλουν στη μη χειρουργική  αντιμετώπιση της χρόνια παγκρεατίτιδας;
  • Πότε θα πρέπει να γίνεται  χειρουργική επέμβαση για τη χρόνια παγκρεατίτιδα;

(φωτο 1)
(φωτο 2)
Ποιες είναι οι δύο μορφές της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
Πρόκειται για τη φλεγμονώδη παγκρεατίτιδα, συνήθως ασβεστοποιημένη (φώτο 1,2) (όπου υπάρχουν εναποθέσεις πρωτεΐνών, ασβεστοποιημένων ή μη, μέσα στους διατεταμένους μικρούς παγκρεατικούς πόρους) και η αποφρακτική παγκρεατίτιδα που είναι αποτέλεσμα μιας απόφραξης, συνήθως από όγκο   ή μετά από τραύμα στον κύριο πόρο του παγκρέατος.

Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
Το αλκοόλ είναι  η πιο κοινή αιτία (80 έως 90% των περιπτώσεων). Ο κίνδυνος ανάπτυξης χρόνιας παγκρεατίτιδας ξεκινά  ακόμη και από χαμηλή κατανάλωση αλκοόλ, υπό την προϋπόθεση ότι η κατανάλωση αλκοόλ έχει επεκταθεί  σε  περίοδο 10 έως 15 χρόνια για τις γυναίκες και 15 έως 20 έτη για τους άνδρες.

Άλλα αίτια πολύ πιο σπάνια, είναι τα  εξής:
  • Υπερπαραθυρεοειδισμός (ανεξάρτητα από την αιτία) 
  • Οικογενής(μερικές φορές  στα πλαίσια μιας κυστικής ίνωσης)  
  • τροπική μορφή
  • Μετά ακτινοθεραπεία  
  • αυτοάνοση
 Δεν βρίσκεται αιτία  στο 10 έως 20% των περιπτώσεων.

Ποιός είναι αυτός ο  πόνος που μπορεί να μας κάνει να σκεφτούμε χρόνια παγκρεατίτιδα;
Εμφανίζεται σε επεισόδια με κρίσεις διάρκειας πολλών ωρών μέχρι αρκετών   ημερών, με μεσοδιαστήματα ηρεμίας που διαρκούν αρκετές ημέρες, εβδομάδες, μήνες ή χρόνια. Έχει μια ταχέως εξελισσόμενη πορεία από νωρίς,με εντόπιση συνήθως στο επιγάστριο και ακτινοβολία στην  πλάτη  ή στα υποχόνδρια. Μπορεί να ανακουφιστεί ο πόνος αν ο ασθενής μαζέψει το πόδια προς το στήθος. Ο πόνος μπορεί να είναι δυνατός.Χειροτερεύει σχεδόν αμέσως μετά το φαγητό, αναγκάζοντας τον ασθενή να περιορίσει την τροφή ή να είναι σε νηστεία.Ωστόσο συνήθως ανακουφίζεται από αναλγητικά.

Ποια είναι η φυσική εξέλιξη της χρόνιας παγκρεατίτιδας;

Η χρόνια ασβεστοποιημένη παγκρεατίτιδα αναπτύσσεται σε δύο φάσεις. Η πρώτη, μπορεί να επεκταθεί 10 έως 15 ετη, και  χαρακτηρίζεται από κρίσεις κοιλιακού άλγους με  οξείες επιπλοκές (υποτροπές της οξείας παγκρεατίτιδας, και σχηματισμό ψευδοκύστεων). Ο δεύτερη, που αρχίζει κατά μέσο όρο 10 χρόνια μετά τα πρώτα συμπτώματα, κυριαρχείται από την εγκατάσταση της εξωκρινής παγκρεατικής ανεπάρκειας (με στεατόρροια) και ενδοκρινικής ανεπάρκειας (διαβήτης).Σε αυτή τη φάση, ο πόνος μπορεί να εξαφανιστεί σταδιακά στους περισσότερους ασθενείς.

Σε 10 έως 20% των περιπτώσεων, η χρόνια  ασβεστοποιός παγκρεατίτιδα εξελίσσεται από την αρχή χωρίς επώδυνα συμπτώμάτα.

 Ποιες είναι οι κύριες επιπλοκές της χρόνιας παγκρεατίτιδας;


Είναι:

(φωτο 4)
(φωτο 5)
  • Οξείες εξάρσεις που παρατηρούνται κατά το ήμισυ των περιπτώσεων και εμφανίζονται κυρίως στα πρώτα πέντε χρόνια της εξέλιξης από την αρχή της νόσου. 
  • Ψευδοκύστεις(φώτο 4 ,5) παρατηρούνται στο 20% των περιπτώσεων. Αυτές είναι συλλογές από διάταση  των πόρων(ψευδοκύστεις από κατακράτηση) ή από νέκρωση (Νεκρωτική ψευδοκύστη), των οποίων η χωρητικότητα  ποικίλει.
  • Διαβήτης, παρατηρείται στο 80% των περιπτώσεων μετά από 15 χρόνια εξέλιξης της χρόνιας παγκρεατίτιδας.
  • δυσαπορρόφηση εντέρου που σπάνια οδηγεί στον υποσιτισμό. 
  • Στένωση  του χοληδόχου πόρου (χολόσταση με ή χωρίς ίκτερο) 
  • στένωση δωδεκαδάκτυλου (σπάνια) 
  • Ορώδη  διαφυγή (στο περιτοναίο , στον υπεζωκότα πιο σπάνια) από ρήξη κύστης ή συρίγγιου
  • Αιμορραγία του γαστρεντερικού 

(φωτο 6)
(φωτο 7)
  1. κατα τη διάρκεια σκιαγράφησης του πόρου του Wirsung (φώτο 6,7) 
  2. Ρήξη κιρσού στον οισοφάγο εξαιτίας  πύλαίας υπέρτασης που οφείλεται σε θρόμβωση της πύλαιας φλέβα;  ή  της σπληνικής φλέβας.
  3. από πεπτικό έλκος
Ο καρκίνος είναι σπάνιος και  δεν επηρεάζει την αντιμετώπιση και τη θεραπεία.

Η  χρόνια παγκρεατίτιδα είναι σπάνια η άμεση αιτία του θανάτου, σε αντίθεση με άλλες επιδράσεις του αλκοόλ-κάπνισματος. Η θνησιμότητα είναι περίπου 35% (αύξηση της θνησιμότητας σε σύγκριση με άτομα που δεν πάσχουν από τη νόσο), 20 χρόνια μετά την έναρξη της χρόνιας παγκρεατίτιδας.

Με ποία σειρά πρέπει να γίνονται οι  εξετάσεις του παγκρέατος;
(φωτο 8)
 

  • Η απλή ακτινογραφία κοιλίας μπορεί να αναδείξει αποτιτανώσεις στην περιοχή προβολής του παγκρέατος (L1-L2). (φωτο 1,8).
  • Οι υπερήχοι και / ή αξονική τομογραφία μπορεί να αναδείξει ότι η αύξηση του όγκου του συνόλου ή μέρους του παγκρέατος ή αντίθετα ατροφία του  παγκρέατος αποτιτάνωση, μια διάταση του  κύριου πόρου του παγκρέατος , η  ο σχηματισμός κυστικών σχηματισμών.Η αξονική τομογραφία  έχει γίνει απαραίτητη για την αξιολόγηση των βλαβών εντός και περι του παγκρέατος. (φώτο 9, 10 ,11,12,13).
(φωτο 9)

(φωτο 10)
(φωτο 11)
(φωτο 12)
(φωτο 13)

  • Ενδοσκοπικός υπέρηχος, που μπορεί να αναδείξει μικρές  ελάχιστες παρεγχυματικές   αλλαγές, καλύτερα από   προηγούμενες μεθόδους, αλλά σπανία είναι απαραίτητος για τη διάγνωση (φωτο 14,15) 
(φωτο 14)
(φωτο 15)

η  μπορεί να αναδείξει στενώσεις και διάτασεις των παγκρεατικών πόρων, λίθοι μέσα στους παγκρεατικούς πόρους και στένωση του χοληδόχου πόρου. Δεν χρησιμοποιείται παρα μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. (φωτο 16, 17).
(φωτο 16)
(φωτο 17)


Η μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία διατίθεται σε κάποια κέντρα (φώτο 18 έως 12).
(φωτο 18)
(φωτο 19)
Είναι οι εξετάσεις αίματος χρήσιμες στη διάγνωση;
Τα επίπεδα της  αμυλάσης και λιπάσης είναι υψηλά σε περιόδους έξαρσης  της χρόνιας  παγκρεατίτιδας. Η μέτρηση τους επομένως σε περιόδους ύφεσης της χρόνιας παγκρεατίτιδας είναι χωρίς κλινική σημασία. Μια χολόσταση με αύξηση της γ-GT, της αλκαλικής φωσφατάσης, της χολερυθρίνης  θα πρέπει να ερευνάται συστηματικά , ακόμη και αν δεν οδηγεί σε κλινικά συμπτώματα (που σημαίνει ότι δεν υπάρχει ίκτερος) στις μισές περιπτώσεις με αύξηση μόνο της  γ-GT , και της  αλκαλικής φωσφατάσης . Αντανακλά τη συμπίεση του χοληδόχου πόρου. (φώτο 9,10)

Ποια είναι η ιατρική θεραπεία της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
Κατά τη διάρκεια μιας οξεία υποτροπής, η αποχή από τροφή συνδέεται με αναλγητική αγωγή. Πρέπει να υπάρχει διατροφική  υποστήριξη  (εντερική όπου είναι δυνατόν, διαφορετικά παρεντερική) . Η παροχέτευση του γαστρικού περιεχομένου δεν είναι αναγκαία εκτός από την περίπτωση των ακατάσχετων εμέτων. 
Εκτός από οξεία εξάρση, πρέπει σε κάθε περίπτωση να τονιστεί στον ασθενή:
  • Η συνολική και οριστική διακοπή των αλκοολούχων ποτών (δεν υπάρχει ασφαλής δόση αλκοόλ)
  • δίαιτα φυσιοογική σε πρωτείνες και μετρίως χαμηλής   σε λιπαρά 
  • Εάν  υπάρχει στεατόρροια  πρέπει να χορηγηθούν παγκρεατικά ένζυμα  μεταξύ των τριών γευμάτων σε επαρκείς δόσεις.
Ποιες τεχνικές συμβάλλουν στη μη χειρουργική  αντιμετώπιση της χρόνιας παγκρεατίτιδας;
  • Μπορεί να γίνει παρακέντηση η παροχέτευση μιας ψευδοκύστης διαμέσω του δέρματος με τη βοήθεια   υπερηχογραφήματος  ή αξονικής τομογραφίας ή ενδοσκοπικού υπερήχου (κυστο-γαστροστομία  ή κυστο-δωδεκαδακτυλοστομία).
  • Αποσυμπίεση του παγκρεατικού πόρου τοποθετώντας  πρόθεση  δια μέσω ενδοσκόπησης, πιθανώς  μετά την αφαίρεση λίθων. Αυτές μπορεί να έχουν διαλυθεί προκαταβολικά με εξωσωματική λιθοτριψία.
  • διήθηση  του κοιλιακού πλέγματος  με έγχυση αναισθητικών ή απόλυτης αλκοόλης που καθοδηγείται από υπερηχογράφημα, CT ή ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.
Πότε θα πρέπει να γίνεται  χειρουργική επέμβαση για τη χρόνια παγκρεατίτιδα;
Οι ενδείξεις είναι:
  • Η πίεση   παρακείμεων  οργάνων (δωδεκαδάκτυλο, χοληδόχος πόρος)
  • η ψευδοκύστη που δεν θεραπεύεται με μη χειρουργικές μεθόδους
  • η διαταση του παγκρεατικού αγωγού  πάνω από μια μη ελεγχόμενη στένωση που προκαλεί έντονο πόνο.
Οι τεχνικές που βασίζονται σε
  1. εκτομή (δωδεκαδακτυλο-κεφαλική παγκρεατεκτομή ήσπληνο-παγκρεατεκτομή αριστερά) 
  2. σε εκτροπή  (χολοπεπτική ή γαστρο-ενετροαναστόμωση) 
  3. σε εσωτερική παροχέτευση  σε μια έλικα του λεπτού εντέρου η στο στομάχι (μια ψευδοκύστη ή μια έντονη διάταση του παγκρεατικού πόρου). Η  εκτομή , μέσα από το στήθος, μπορεί να προταθεί σε περιπτώσεις  ανυπόφορου  και  υποτροπιάζοντος πόνου .
Οι παγκρεατικές εκτομές εκτελούνται όλο και λιγότερο συχνά σε περιπτώσεις χρόνιας παγκρεατίτιδας. Αντίθετα όλο και περισσότερο χρησιμοποιούνται οι ενδοσκοπικές τεχνικές σε πρώτη φάση.

Παρασκευή 15 Ιανουαρίου 2010

ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕΑΤΙΤΙΔΑ

ΗΛΙΑΔΗΣ Χ. ΜΑΡΙΟΣ
Ειδικός Γαστρεντερολόγος
Τραπεζούντος 60 και Μεταμορφώσεως 23 (γωνία) 1ος όροφος
Καλαμαριά (απέναντι από τα Goodys)
Τηλ:2310441023 κιν:6946682983
                                                              e-mail:iliadismarios@gmail.com                                                                        blog:iliadismarios.blogspot.com



Σήμερα θα απαντήσουμε στις παρακάτω ερωτήσεις

  1. Τι είναι μια οξεία παγκρεατίτιδα;
  2. Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της οξείας παγκρεατίτιδας;
  3. Ποια είναι τα σπάνια αίτια της οξείας παγκρεατίτιδας;
  4. Είναι η οξεία παγκρεατίτιδαμια μια σοβαρή ασθένεια;
  5. Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας;
  6. Ποιες είναι οι πιο συχνές επιπλοκές της οξείας παγκρεατίτιδας;
  7. Ποιές εξετάσεις αίματος  χρειάζονται για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας;
  8. Ποια είναι η αξία του υπερηχογραφήματος και της CT στην οξεία παγκρεατίτιδα;
  9. Ποια είναι τα κύρια σημεία  σοβαρότητας της οξείας παγκρεατίτιδας;
  10. Ποια είναι η θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας;
  11. Πότε χρειάζεται επεμβατική ενδοσκόπηση η χειρουργική θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας;

Τι είναι μια οξεία παγκρεατίτιδα;
Η οξεία παγκρεατίτιδα είναι μια  κατάσταση αυτοπεψίας του αδένα και ενδεχομένως, των παρακείμενων οργάνων. Μπορεί να περιπλέκεται με  νέκρωση, μόλυνση και ανεπάρκεια άλλων οργάνων. Το ποσοστό θνησιμότητας είναι 5 έως 10%.

(φωτο 1)
Ποιες είναι οι κύριες αιτίες της οξείας παγκρεατίτιδας;
Είναι οι  χολόλιθοι :(βλέπε παραπάνω φωτο 1)(που μεταναστεύουν μέσω του χοληδόχου πόρου) και το αλκοόλ  (που μπορεί να κάνει έναρξη η έξαρση χρόνιας παγκρεατίτιδας). Δημιουργείται επίσης   μετά επέμβαση στην κοιλιά η στον  θώρακα (μετεγχειρητική οξεία παγκρεατίτιδα). Η οξεία παγκρεατίτιδα π μπορεί να είναι σοβαρή και να  περιπλέκει περίπου το 5% της ERCP. Οξεία παγκρεατίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα  ενός  όγκου που βρίσκονται  στο πάγκρεας. Εμφανίζεται   περίπου στο  10% των περιπτώσεων του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος και μπορεί να  έτσι να το αποκαλύψει.

Ποια είναι τα σπάνια αίτια της οξείας παγκρεατίτιδας;
Αυτά  είναι: η υπερλιπιδαιμία,ο υπερπαραθυρεοειδισμός, οι  ιογενείς λοιμώξεις (παρωτίτιδα) και παράσιτα (ασκαρίδες), φάρμακα (θειαζιδικά διουρητικά, αζαθειοπρίνη, οιστρογόνα).Αίτια  μπορεί να επίσης να είναι  οι συγγενείς ανωμαλίες των πόρων  των χοληφόρων-παγκρέατος το διαιρεμένο παγκρέατος  , η κύστη  του χοληδόχου πόρου και η κυστική ίνωση.

Όλες αυτές οι άλλες αιτίες αντιπροσωπεύουν συνολικά λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων οξείας παγκρεατίτιδας. Τέλος, υπάρχουν περίπου 10% πριπτώσεων οξείας παγκρεατίτιδας που θεωρούνται ιδιοπαθής (αγνώστου αιτιολογίας).

(φωτο 2)

(φωτο 3)
Είναι η οξεία παγκρεατίτιδα μια σοβαρή ασθένεια;
Ξεχωρίζουμε την οιδηματώδη οξεία παγκρεατίτιδα (παραπάνω  φωτο: 2,3 ) (το οίδημα επηρεάζει μόνο το πάγκρεας), με συνήθως ήπια εξέλιξη και την αιμορραγική-νεκρωτική οξεία παγκρεατίτιδα (παρακάτω φωτο 4,5), πιο σπάνια, αλλά μπορεί να είναι και θανατηφόρος. Η δεύτερη χαρακτηρίζεται από νέκρωση του συνόλου ή μέρους του παγκρέατος και από εξιδρώματα εκτός  από την φλεγμονή του παγκρέατος. Ο κίνδυνος  που υπάρχει είναι  η μόλυνση της  νέκρωσης που  είναι η κύρια αιτία θνησιμότητας.


(φωτο 4)

(φωτο 5)

Ποια είναι τα συμπτώματα της οξείας παγκρεατίτιδας;
Είναι το κοιλιακό άλγος που από την αρχή είναι  ταχέως εξελισσόμενο, έντονο  στο άνω μέρος της κοιλιάς ''σαν ζωνάρι'' , ο έμετος, ο παραλυτικός ειλεός,  το υποογκαιμικό σοκ, η  ολιγο-ανουρία, διάφορες νευρο-ψυχολογικές διαταραχές και τέλος η αναπνευστική δυσχέρεια.

Μπορεί να υπάρχει μετεωρισμένη και τυμπανισμένη κοιλιά , μια αντίσταση στην ψηλάφηση γύρω και κάτω από τον ομφαλό αλλά συχνά τα σημεία της φυσικής εξέτασης είναι ελάχιστα η και καθόλου, σε αντίθεση με τη σοβαρότητα της συνολικής εικόνας.

Ποια είναι η συχνότητα των κύριων κλινικών συμπτωμάτων της οξείας παγκρεατίτιδας;
Κλινικά σημεία                              Συχνότητα (%)
Κοιλιακό άλγος                                                90
Έμετος                                                             50
παραλυτικός ειλεός                                          30
Κατάσταση σοκ                                                10
Δύσπνοια                                                          15
Ολιγουρία ή ανουρία                                   10-15
Νευρολογικά συμπτώματα                                5
Σημεία λοίμωξης                                               4
Αιμορραγία                                                        3


(φωτο 6)

(φωτο 7)
(φωτο 8)

(φωτο 9)
(φωτο 10)




Ποιες είναι οι πιο συχνές επιπλοκές της οξείας παγκρεατίτιδας;
Είναι οι περιοχές με  λοίμωξη της νέκρωσης (παραπάνω φωτο 6 ,7,5), πολυοργανική ανεπάρκεια (πνεύμονες [σύνδρομο  οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας], νεφρά [νεφρική ανεπάρκεια], ήπαρ [ηπατική ανεπάρκεια], κεντρικό νευρικό σύστημα), ψευδοκύστεις (φωτο 8,9,10), αιμορραγία, παγκρέατος συρίγγιο σε ένα κοίλο όργανο, ή προς τα εξω στο δέρμα μετά χειρουργική παροχέτευση , η  απόμακρυσμένη νέκρωση (φωτο 11 ,12) και ο υποσιτισμός. Μία ή περισσότερες χειρουργικές, ακτινολογικές (διαδερμική παροχέτευση, εμβολισμός σε  περίπτωση αιμορραγίας (φωτο 13,14)  ή ενδοσκοπικές μέθοδοι είναι μερικές φορές απαραίτητες. Η διάρκεια της παραμονής στο νοσοκομείου (ή σε ΜΕΘ) μπορεί να είναι από λίγες μέρες μέχρι αρκετούς μήνες.


(φωτο 11)

(φωτο 12)

(φωτο 13)

(φωτο 14)

Ποιες εξετάσεις αίματος  χρειάζονται για τη διάγνωση της οξείας παγκρεατίτιδας;
Είναι η αυξημένη αμυλάση αίματος (με αυξημένη αμυλάση ούρων) και η σύγχρονη υπερλιπιδαιμία που είναι οι πρώτες ενδείξεις. Η αυξημένη αμυλάση του αίματος επιμένει περισσότερο από την  αμυλάση του ορού.

Ποια είναι η αξία του υπερηχογραφήματος και της αξονικής στην οξεία παγκρεατίτιδα;
Το υπερηχογράφημα μπορεί να  δείξει υπερπλασία του αδένα, υποηχοική περιοχή σε περίπτωση οιδήματος, και έχει επίσης διαγνωστική σημασία , μπορεί να βοηθήσει στην απεικόνιση των λίθων της χοληδόχου κύστης ή εάν υπάρχει διάταση του χοληδόχου πόρου μέσα και έξω από το ήπαρ . Επιτρέπει αργότερα την ανίχνευση των ψευδοκύστεων. Δεν απεικονίζει όμως το πάγκρεας,  στο σύνολό του περίπου στο ένα τρίτο των περιπτώσεων.
Η αξονική τομογραφία δίνει  μια καλή αξιολόγηση των παγκρεατικών αλλοιώσεων και την ύπαρξη περιπαγκρεατικής νέκρωσης και εξιδρωμάτων. Ο όγκος των εξιδρωμάτων και η  έκταση της νέκρωσης του αδένα έχουν προγνωστική αξία (φωτο 2, 5).
Και οι δύο εξετάσεις επιτρέπουν, εάν είναι αναγκαίο, την  διαδερμική κατευθυνόμενη παρακέντηση του παγκρέατος και των περιπαγκρεατικών συλλογών σε περίπτωση που υπάρχει υποψία για μόλυνση τους.


Ποια είναι τα κύρια σημεία  σοβαρότητας της οξείας παγκρεατίτιδας;
Κατά τη διάρκεια εξέλιξης, η ύπαρξη παγκρεατικής νέκρωσης εντός και εκτός του παγκρέατος και μόλυνση τους, η ανεπάρκεια άλλων οργάνων (πνεύμονες, ήπαρ, καρδιαγγειακά, κλπ) είναι σημάδια της βαρύτητας . Ο κίνδυνος των επιπλοκών αυτών  αξιολογούνται  από διάφορες μετρήσεις,από τις οποίες αυτές  που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι: το σκορ Ranson, το Glasgow Coma Score και το SOFA . Τα επίπεδα της  CRP και η αξονική τομογραφία έχουν  επίσης μια ισχυρή προγνωστική αξία.

Ποια είναι τα σημεία Ranson;

Κάθε παράμετρος παίρνει  1 βαθμό. Η παγκρεατίτιδα θεωρείται σοβαρή, εάν το αποτέλεσμα είναι πάνω από το 3


Κατά την είσοσο στο νοσοκομείο

Ηλικία                                      > 55 χρόνια
Λευκοκύτταρα                         > 16 000 / mm3
LDH                                         >  1,5 XN
AST                                          >  6XN

Μέσα στο πρώτο 48ωρο της νοσηλείας:


Πτώση αιματοκρίτη                >10 μονάδες
Αυξημένη ουρία αίματος          >1,8 mmol / l
Ασβέστιο  στον ορό                  > 2 mmol / l
PaO2                                         >  60 mm Hg
Πτώση των διττανθρακικά     > 4 meq
Απώλεια υγρών                        >6 l



Αριθμός των σημείων            θνησιμότητας%
0-2                                                               0,9
3-4                                                               16
5-6                                                               40
7-8                                                             100

Αξονική  κριτήρια  Balthazar  
Φώτο 8 - 9 - 13 - 14 - 2 -3 - 4


Αξονική τομογραφία                       βαθμοί                         αξονική τομογραφία με ένεση     βαθμοί
Στάδιο Α: Κανονικό πάγκρεας            0                                                   χωρίς  νέκρωση           0

Στάδιο Β: Δόγκωση του αδένα            1                                             νέκρωση >1/3 αδένα         2 

Στάδιο Γ: Διήθηση του                        2                               νέκρωση >1/3 του παγκρέατος      4
περιπαγκρεατικού  λίπους                

Στάδιο Δ: παγκρεατικά εκρίμματα      3                                νέκρωση >½       αδένα                  6  

Στάδιο Ε: Περισσότερο από                4
ένα εκκρίματα  νέκρωσης στο
πάγκρεας ή λοίμωξη της νέκρωση 

Σύνολο 2 στήλες (μέγιστο 10 ασθενείς)
Αποτέλεσμα                  θνησιμότητα  %
0-3                                                       3
4-6                                                       6
7-10                                                   17

Ποια είναι η θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας;
Η ιατρική θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας βασίζεται  σε μέτρα   συμπτωματικής αναζωογόνησης με  γαστρική αναρρόφηση   (σε περίπτωση επανειλημμένων έμετων), με χορήγηση υγρών και ηλεκτρολυτών και ενεργειακή αποκατάσταση  θεραπεία του  πόνου και του σοκ, οξυγόνο και αναπνευστική υποστήριξη σε αναπνευστική δυσχέρεια, αντιβιοτικά με βάση το αντιβιόγραμμα  και την ευαισθησία μετά από παρακέντηση σε περίπτωση  νέκρωσης   τοπικής ή συστηματικής.

Σε περιπτώσεις υποψίας σοβαρής οξείας παγκρεατίτιδας που συνοδεύεται με   χολαγγειίτιδα, η ενδοσκοπική σφιγκτηροτομή πρέπει να εκτελείται  μέσα στις  πρώτες 48 ώρες.
Οι ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση είναι να καθαριστεί και να παροχετευθεί τυχόν  μολυνση και νέκρωση.

Πότε πρέπει να γίνεται χειρουργική  και ενδοσκοπική θεραπεία της οξείας παγκρεατίτιδας;
Στην οξεία φάση, κάθε  μολυσμένη συλλογή (φώτο 11,12), πρέπει να καθαρίζεται, συνήθως με χειρουργική επέμβαση (σπάνια ακτινολογικά). Μια χειρουργική επέμβαση έκτακτης ανάγκης ή ένας εμβολισμός υπό  ακτινολογική καθοδήγηση (φώτο 13,14) μπορεί να είναι αναγκαία σε περιπτώσεις αιμορραγίας από το γαστρεντερικό   πιο συχνά λόγω  διάβρωσης   μιας αρτηρίας.

Αργότερα, μπορεί να χρειαστεί  θεραπεία μιας  ψευδοκύστης (φώτο 10) ή εκτομή νεκρωτικών υλικών
Η αποφάσεις  που αφορούν την αντιμετώπιση των χολολίθων θα πρέπει να είναι συντονισμένες. Σε καλοήθη οξεία παγκρεατίτιδα, που οφείλεται σε χολολιθίαση  μια χολοκυστεκτομή με ταυτόχρονη  διερεύνηση  του κοινού χοληδόχου πόρου πρέπει να γίνει κατά τη διάρκεια της ίδιας νοσηλείας. Σε σοβαρές περιπτώσεις, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
  1. Χειρουργική (χολοκυστεκτομή και παροχέτευση  του χοληδόχου πόρου 
  2. Ή επεμβατική ενδοσκόπηση (σφιγκτηροτομή)
  • Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης χολαγγειίτιδα
  • Ή μετά από ένα χρονικό διάστημα για να αποφευχθεί η υποτροπή.